1920-2020 հայ-թուրքական պատերազմների համեմատություն

1920 և 2020 թվականներ, որոնք բխտորոշ էին հայ ժողովրդի համար: Պատերազմներ, որոնք խլեցին բազում կյանքեր, տարածքներ: Մենք կարող ենք ակնհայտ նմանություններ տեսնել այս երկու պատերազմների միջև: Նախ՝ ժամանակաշրջանը, 1920-2020, սեպտեմբերի 28՝ պատերազմի սկիզբ: Երկու դեպքերում Թուրքիան առանց պատերազմ հայտրարելու սկսեց պատերազմը: Երկու դեպքերում էլ թշնամական զորքերը թվաքանակով և սպառազինությամբ գերազանցում էին մեզ: Մեր զորքերի դիմադրությունը…

Ո՞վ ենք մենք, որտեղի՞ց ենք գալիս և ո՞ւր ենք գնում

Իմ նախնիների մասին մնացել է շատ աղքատիկ, կցկտուր տեղեկություն, ինչքան էլ փորձեցի ավելին պարզել՝ չստացվեց։ Այդ իսկ պատճառով գրել եմ այն ինչ գտա, և ինքս շարադրել իմ ժամանակակիցների կյանքի կարևորագույն դեպքերը։ Իմ տոհմին ճանաչում են որպես Մովսեսի տոհմ։ Բազմանդամ տոհմ է, ընդգրկում է հարյուրից ավել տնտեսություն։ 1830թ․ գարնանը Արևմտյան Հայաստանի Մոսուն գյուղից գաղթել են Մովսեսի…

Ամփոփիչ

1․ Ի՞նչ ներքին և արտաքին իրավիճակ էր Հայաստանում։ Երկիրը կորցրել էր իր ինքնորոշումը, և ամեն օրը զգտում էր դեպի անկախությունը։ Ներսում գոյանում էր պայքար հանուն հայրենիքի փրկության, իսկ դրսում խոշոր պետությունները Հայոց հարցը երկրորդ պլան թողած, աչքաթող արած զբաղված էին իրենց պատերազմներով և հողերի բաժանմամբ, առանց “հողատիրոջ” համաձայնությամբ։ 2․ Պայմանագրերից ո՞րն էր, որ ամենաշատի բխում…

Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիրը

Ռուս և թուրք դիվանագետներն սկսեցին պատրաստվել հաշտության պայմանագիր կնքելուն: Կ.Պոլսի հայոց պատրիարք Ներսես Վարժապետյանը հանդիպեց բանակցությունների ռուսական կողմի ղեկավար Ն. Իգնատևի հետ և խնդրեց հաշտության պայմանագրում տեղ հատկացնել հայ ժողովրդի արդարացի ձգտումներին: 1878թ. փետրվարի 19-ին Սան-Ստեֆանոյում ստորագրվեց ռուս-թուրքական խաղաղության պայմանագիր: Այն անվանվեց նախնական, քանի որ ենթադրվում էր Եվրոպային վերաբերող հարցերը քննարկել համաեվրոպական վեհաժողովում: Սան-Ստեֆանոյի պայմանագիրը…

Բեռլինի վեհաժողով

Բեռլինի վեհաժողովը տեղի է ունեցել 1878 թ-ի հունիսի 13-ից հուլիսի 13-ը, որտեղ առաջին անգամ միջազգային դիվանագիտության խնդիր է դարձել Հայկական հարցը՝ որպես Արևելյան հարցի բաղկացուցիչ մաս:Բեռլինի վեհաժողովը հրավիրվել է Ավստրո-Հունգարիայի ու Անգլիայի նախաձեռնությամբ և Գերմանիայի աջակցությամբ՝ ռուս-թուրքական պատերազմի ավարտին կնքված Սան Ստեֆանոյի պայմանագրի (1878 թ-ի փետրվարի 19) վերանայման նպատակով: Ավարտվել է Բեռլինի պայմանագրի ստորագրմամբ, որով…

Ադրիանապոլսի պայմանագիրը

1․ Ո՞ւմ միջև և ե՞րբ է կնքվել Ադրիանապոլսի պայմանագիրը։ 1829 թվականի սեպտեմբերի 2-ին Ռուսաստանի և Օսմանյան Կայսրության միջև կնքվել է հաշտության պայմանագիր ռուս-թուրքական (1828-1829) պատերազմից հետո: 2. Ո՞ր կետերն էին վերաբերում Հայաստանին և հայերինԱրևմտյան Հայաստանի ողջ տարածքում ռուսների կողմից գրավված հողերը անցնում էին Օսմանյան կայսրությանը: Ահա այս կետը վերաբերվում էր հայերին: Այս կետի շնորհիվ Հայաստանը…

Թուրքմենչայի պայմանագիրը

1․ Ե՞րբ և ո՞ւմ միջև կնքվեց այս պայմանագիրը։ 1828թ.ի փետրվարի 10 Ռուսաստանի և Պարսկաստանի միջև կնքվեց Թուրքմենչայի պայմանագիրը ռուս-պարսկական պատերազմը ավարտելու համար։ 2․ Ինչպիսի՞ պայմաններ էին ստեղծվում Հայաստանի համար ըստ այս պայմանագրի։ Արևմտյան Հայաստանը միացվում էր Ռուսաստանին, բացի այդ Երևանը, Նախիջևանը և այլ տարածքներ Պարսկաստանը հանձնոգմ էր ռուսաստանին։ Հայերի ներգաղթին էր վերաբերում 15-րդ հոդվածը։ 3․…

Գյուլիստանի և Բուխարեստի պայմանագրեր

Գուլիստանի պայմանգիրը 1․ Ո՞ւմ միջև և ե՞րբ կնքվեց Գյուլիստանի պայմանագիրը։ Ռուսական Կայսրության և Պարսկաստանի ռուս-պարսկական պատերազմից հետո: Պայմանագիրըստորագրվել է արցախի Գյուլիստան/Խաչեն գյուղում: 2․ Ո՞ր կետերն էին վերաբերում Հայաստանին և հայ ժողովրդին։ Հողերի փոխանակման կետերը ուղղակիորեն վերաբերվում են Հայաստանին, քանի որ ըստ այդ կետերի Ռուսաստանին էին անցնում Լոռի-Փամբակը,  Ղազախ-Շամշադինը Շորագյալը, Զանգեզուրը և Արցախը: 3․ Ի՞նչ շահեր…

88-ի Արցախյան շարժումը

Լեռնային Ղարաբաղի պատմականորեն հայկական տարածքները բռնի փոխանցվել էին Ադրբեջանին 1921 թվականին, Իոսիֆ Ստալինի կողմից։ Հաջորդող յոթ տասնամյակների ընթացքում Ադրբեջանի խտրական քաղաքականությունը արհեստականորեն կասեցնում էր Լեռնային Ղարաբաղի սոցիալ-տնտեսական զարգացումն ու ուղղված էր ինքավար այս մարզի ակտիվ ապահայկականացմանը։ Հայկական հուշարձանները, մշակութային ժառանգությունը կամ ոչնչացվում էր, կամ ներկայացվում իբրև ադրբեջանական ծագում ունեցող։ Էթնիկ այս խտրականության պատճառով էր, որ…

Մուսա լեռան պատմությունը

1915 թվականին Օսմանյան Թուրքիայում իշխող երիտթուրքերի կառավարության կողմից ծրագրված և իրականացված հայ ազգաբնակչության տեղահանությունների զոհ դարձան անգամ երկրի ամենահեռավոր անկյուններում գտնվող հայկական բնակավայրերի խաղաղ բնակիչները: Այդ մեծ ոճրագործության դեմ հայ ժողովրդի մղված հերոսամարտերի շարքում առանձնանում է Միջերկրական ծովի ափամերձ տարածքում գտնվող Սուեդիայի շրջանի 6 հայկական գյուղերի բնակիչների ազատամարտը: Բարձրանալով Մուսա լեռ և այնտեղ կազմակերպելով ինքնապաշտպանությունը` մուսալեռցիները 40 օր…

Երևան/տուրիստական փաթեթ

1․1 Մայրաքաղաք Մի օտարերկրացի ճամփորդ, ով շատ լավ գիտեր Հայաստանի պատմությունը, Հայաստանն անվանում էր «թափառող մայրաքաղաքների երկիր»: Սա շատ խորիմաստ նկարագրություն է: Իր բազմաչարչար պատմության ընթացքում Հայաստանն իսկապես շատ մայրքաղաքներ է փոխել: Դա ոչ թե երջանիկ ու խաղաղ կյանքի արդյունք է, այլ ապացույց, որ հնագույն ժամանակներից մինչև այսօր մեր Երկիրն անցել է պայքարի և հակամարտության…

ԳԱՂԱՓԱՐԻ ԵՎ ԱԶԱՏՈԻԹՅԱՆ ՋԱՀԱԿԻՐԸ։ ՄԿՐՏԻՉ ԽՐԻՄՅԱՆ

Մկրտիչ Խրիմյանը պատմական այն դեմքերից է, որ իրենց ժամանակակիցների աչքում արդեն առանձնանում են հասարակ մահկանացուներից, դառնում խորհրդանիշ, օրինակ, ուղեցույց: Եվ հենց ժամանակակիցները նրան մեծարել են Հայոց Հայրիկ պատվանունով, արվեստագետները գծել են նրա դիմանկարը, բանաստեղծները փառաբանել են նրան որպես ճշմարտության անդուլ որոնողի, «գաղափարի և ազատության ջահակրի» (Սիամանթո): 1820 թ. ապրիլի 4 (16)-ին, Վանում է ծնվել Մ….