Թեմաներ՝ <<Ազատագրական պայքարը XVIII դարի երկրորդ կեսին>>
1- <<Հնդկահայ ազատագրական կենտրոնը>>
<<Հայոց պետականության վերականգնման խնդիրը XIX դարի առաջին կեսին>>
2- <<Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին>>
1- <<Հնդկահայ ազատագրական կենտրոնը>>
- Կարդա՛լ և ուսումնասիրե՛լ <<Հնդկահայ ազատագրական կենտրոնը>> թեման․ (Կարող եք գտնել՝ <<Հայոց պատմություն>> 11 դասարանի դասագրքի մեջ։ Նախընտրելի է նայել Ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական հոսքերի համար նախատեսված դասագիրքը։ Կարող եք գտնել թեման համացանցից, բացի Wikipedia-կայքից։
- Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին․
- Հովսեփ Էմինը և Մովսես Բաղրամյանը, Հայաստանի ազատագրական գործի շրջանակներում, Ի՞նչ էին համոզում հնդկահայ գործիչների մի մասին։
Համոզում էին, որ ազտագրությունը հնարավոր է միայն ժողավրդի համախմբությամբ, նրանք ասում էին, որ հայ երիտասարդներին պետք է դաստիարակել ազատագրական ոգով։
- Ըստ՝ Շ․ Շահամիրյանի, ինչպե՞ս պետք է տեղի ունենար Հայաստանի ազատագրությունը։
Համազգային ապստամբությամբ, որը պետք է ղեկավարեին Արցախի մելիքները և Սիմոն Երևանցի կաթողիկոսը;
- Շ․ Շահամիրյանը ինչպե՞ս էր ցանկանում Վրաստանը միացնել Հայաստանի ազատագրական գործին, ի՞նչ գործողություններ իրականացրեց այդ նպատակի համար։
Նա տպագրել էր “Նոր տետրակ, որ կոչի յորդորակ” և “Որոգայթ փառաց” գրքերը։ Նա այդ գրքերը ուղարկել էր Արցախի մելիքներին, Գանձասարի կաթողիկոսին, Սիմոն Երևանցուն, անգամ Հերակլ 2-ին։ Նա Հերակլ2-ին առաջարկում էր ուղիներ, թե ինչպես կարող է հզորացնել երկիրը, ինչ բարեփոխումներ կարող է անել, և ինչպես Վրաստանը կարող է օգտակար լինել Հայաստանին ազատագրական գործում։ Նա ճոխ նվերներ էր ուղարկել և անգամ պատրաստակամություն հայտնել տեղափոխվել Վրաստան։
- Ո՞վ է ՝ <<Նոր տետրակ, որ կոչի յորդորակ>> գրքույկի հեղինակը, ինչո՞վ էր գրքույկն առանձնանում հայ իրականության մեջ։
Հեղինակը Մեվսես Բաղրամյանն էր։ Այն փաստացի առաջին հրապարակախոսական տպագիր աշխատությունն էր։
- <<Նոր տետրակում>> ինչու՞ էր քննադատվում միապետական համակարգը, ի՞նչ փաստարկներ էր բերվում այդ կապակցությամբ։
Աշխատության մեջ ասվում էր, որ հայոց պետականության անկման պատճառը միապետությունն էր, քանի որ մեկ անձը չէր կարող անսխալ կառավարել երկիրը։
- Ինչպե՞ս արձագանքեց Սիմեոն Երևանցին <<Նոր տետրակը>> ստանալուց հետո և ինչու՞։
Նա կարգադրում է հավաքել և այրել գիրքը, քանի որ զգում էր հայ երիտասարդության անժամանկ ապստամբելու վտանգը։
- Ի՞նչ էր իրենից ներկայացնում՝ <<Որոգայթ փառաց>> աշխատությունը (կարճ)։
Այն հայկականապագա պետության օրենքների ժողովածուն էր։
- Ըստ՝ <<Որոգայթ փառացի>>, ինչպիսի՞ պետական մարմիններ պետք է ստեղծվեին պետականության վերականգնումից հետո։
“Հայոց տունը” պետք է լիներ գերագույն մարմինը, որտեղ պետք է լինեին 13 պագամավորներ, որոնք ընտրվելու էին ժողովրդի կողմից։
- Ո՞վ էր <<Հարավային>> ծրագրի հեղինակը, ներկայացրեք ծրագիրը (կարճ)։
Հեղինակը Շահամիր Շահամիրյանն էր, այն բաղկացած էր 20 կետերից, ըստ որոնց Ռուսաստանի օգնությամբ ազատագրվելուց հետո Հայաստանը պետք է հռչակվեր հանրապետություն։
- Ինչու՞ Հայաստանի ազատագրության այս երեք ծրագրերը, նույնիսկ չքննարկվեց ռուսական իշխանության կողմից։
Կարելի է ենթադրել, որ Ռուսաստանը չէր տեսնում իր օգուտը այս գործում։
- Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցին․ Ներկայացրե՛ք Հայաստանի ազատագրության ձեր ծրագիրը, որը իրատեսական կլիներ XVIII դարի Հայաստանյան պայմաններում։
Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին
- Կարդա՛լ և ուսումնասիրե՛լ <<Արևելյան Հայաստանի միացումը Ռուսաստանին>> թեմանները․ (Կարող եք գտնել՝ <<Հայոց պատմություն>> 11 դասարանի դասագրքի մեջ։ Նախընտրելի է նայել Ընդհանուր և բնագիտամաթեմատիկական հոսքերի համար նախատեսված դասագիրքը։ Կարող եք գտնել թեմանները համացանցից, բացի Wikipedia-կայքից։
- Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին․
- XIX դարի սկզբին ի՞նչ խանություններից էր բաղկացած Արևելյան Հայաստանը։
Երևանի, Նախիջևանի, Ղարաբաղի, Գանձակի, Մակուսի խանություններից։
- Ինչպե՞ս էր կոչվում Երևանի խանության կառավարիչն, ի՞նչ իշխանություն ուներ նա։
Նրան կոչում էին սարդարև նա ուներ ռազմավարչական մեծ իշխանություն։
- Ի՞նչ իրադարձություններ տեղի ունեցան Անդրկովկասում 1801 թվականին։
1801թ. ռուսական արքունիը Արևելյան Վրաստանը բռնակցեց Ռուսաստանին: Վրաց թագավորության հետ Ռուսաստանի կառավարման տակ անցան նաև հայկական գավառներից՝ Լոռին, Փամբակը, Շամշադինը:
- Ի՞նչ իրադարձություններ տեղի ունեցան Անդրկովկասում 1804 թվականին։
Վրաստանում տեղակայված ռուսական զորքերը 1804թ․-ին դիմում են ռազմ․ գործողությունների և գրավում են Գանձակը։ Սկսվում է ռուս-պարսկական պատերազմ (1804-1813թթ․)։
- Ե՞րբ է կնքվել Գյուլիստանի հաշտության պայմանագիրը, ըստ այդ պայմանագիրի ի՞նչ տարածքներ անցան Ռուսաստանին։
1813թ․ հոկտեմբերի 12-ին կնքվում է Գյուլիստանի պայմանագիրը։ Ըստ այդ պայմանագրի Ռուսաստանին են անցնում Լոռին, Փամբակը, Շամշադինը, Զարաբաղը, Շիրակը, Գնաձակը։
- Ի՞նչ իրադարձություններ տեղի ունեցավ 1826 թվականի հուլիսին։
Աբաս-Միրզան մտնում է Արցախ և պաշարում Շուշիի բերդը։ Այսպիսով սկսվում է ռուս-պարսկական նոր պատերազմ(1826-1828թթ․)
- Նկարագրե՛ք 1826 թվականի սեպտեմբերի 3-ի Շամքոր գետի ափին տեղի ունեցած ճակատամարտը։
Վալերի Մադաթովը՝ հայ ազգի գեներալը 2-հազարանոց զորքով ջաղջախում է պարսկական 10-հազարանոց բանակը և հետ է գրավում Գանձակը։
- Նկարագրե՛ք 1826 թվականի սեպտեմբերի 13-ի Գանձակում տեղի ունեցած ճակատամարտը։
Գեներալ Պասկևիչի 8-հազարանոց զորքը որոշիչ հարված է հասցնում Աբաս-Միրզայի 35-հազարանոց զորքին։
- Նկարագրե՛ք Երևանի բերդի գրավումը։
Հոկտեմբերի 1-ի առավոտյան հայ կամավորականության հետ միասին ռուսական զորքը գրավում է Երևանի բերդը, որն էլ դառնում է ռուս-պարսկական պատերազմի գլխավոր հաղթանակներից մեկը։
- Ներկայացրե՛ք Թուրքմենչայի հաշտության պայմանագիրը։
1828թ․ փետրվարի 10-ին Թուրքմենչայում կնքվում է հաշտության պայմանագիր, ըստ որի Երևանի և Նախիջևանի խանությունները անցնում են Ռուսաստանին, սակայն Արաքսից հարավ ընկած տարածքները անցնում են Պարսկաստանին։
- Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցին․ Ինչու՞ էին հայերն աջակցում ռուսներին՝ ռուս-պարսկական պատերազմներում, ի՞նչ տվեց դա Հայաստանին։
Անի Բարսեղյան 